21 jaar vantevore / verder: Mei 2016

28 April - 21 jaar vantevore
(ook, soos altyd, leesbaar oorgetik aan die einde)

Ek word wakker uit ŉ droom waarin my en Judy se Europese toer oorvleuel en ons mekaar iewers ontmoet. Ek sê haar Parys is valer as Amsterdam.

Daarna volg ŉ heel absurde gedeelte met Phillip Steyn in, en Peet en Johan. Ek en Johan gaan ŉ eksamen op ŉ Maandag skryf, maar Peet skryf dieselfde eksamen al die Saterdag. (Ek dink dit hou verband met die verkiesing waar ek en Es al vroeër kon gaan stem het.)

Die dag hou seker een van die hele toer se hoogtepunte in. Cluny museum van die Moyen Age. Moyen Age, lei ek af, beteken “Middeleeue”.

Ek het verwag om mooi Middeleeuse goed in Frankryk te sien, maar ek het nie verwag om dit in soveel oordaad te sien nie.

Vanaf die eerste vreemde “uitsteeksels” soos die hiernaas, wat ons aan die buitekant opgemerk het, hou ek van die museum.

Ons sien die mooiste brandskildervensters, omdat dit uitgehaal en in ŉ donker vertrek, van agter belig, uitgestal is. Ek kan van naby sien en ek hoop Es se foto’s kom mooi uit. (Dit val weer op hoeveel sterker die rooi uitstaan.)

In die saal waarin konsert gehou word, lê ek op die naat van my rug en kyk na die oeroue konstruksie. Ons neem nogal mooi foto’s van gebreekte beelde (Notre Dame se koppe wat af is) op sulke marmer-/granietblokke.

Ons sien vreeslike groot, vreeslike mooi tapisserieë in ŉ vertrek van hul eie – waar ek en Es lekker lag oor die leeus en eenhorings.

Houtbeelde, goudbeslaande beelde en skilderye is daar baie van, wat my laat “oe” en “a”.

Ons oorweeg dit lank om die Carmina Burana te kom luister, maar besluit daarteen.

Hierna vat ons die Metro, ver Noord, St Denis toe, na die kapel van St Denis met sy mooi grafte wat ŉ mens altyd net in boeke sien. Al die konings van Frankryk is hier begrawe. Vir die eerste keer is daar inligting in Engels en ek en Es lees baie in die kerkie self. Ons moet betaal om die grafte te sien, maar dit is die moeite werd. Die crypt met die oudste grafte is net so opwindend – ons sien selfs die grafte van Marie Antoinette en Louis XVII /XIV (?) en ŉ leë graf wat berei is vir die koning na Louis, wat leeg is – omdat daar toe nooit weer een was nie.

Ek gebruik ook hier vir die eerste keer een van die spoeltoilette wat so vreemd spoel.

Hierna gaan ons weer suid, middestad toe, na die Conciergerie, dit was ŉ gevangenis waar Marie Antoinette aangehou is – maar, glo my, dis steeds soos by Fort Knox om daar in te kom. Dit is een of ander staatsgebou en ons word deursoek alvorens ons kan ingaan. Ek en Es moet elkeen ons knipmessies inhandig - teen wie hulle dink ons ŉ sluipmoordpoging gaan loods, weet ek nie. Die museum hou regtig nie veel in nie en dis hoogstens “vermaaklik” om in te loer waar Marie Antoinette haar laaste ure deurgebring het.

Een van Parys se hoogtepunte volg egter kort hierna – Musee D’Orsay, ŉ gerestoureerde stasie – die ideale plek vir ŉ kunsmuseum. Ek koop ŉ kasset van die museum, Es ook, en ons spandeer ŉ verruklike aand hier. Gauguin se pienk perde, of is dit wit perd op ŉ pienk strand, hang hier.

Ons leer, via die kasset, van Art Deco en Art Noveau. Die waterlelies hier, is vir my baie mooier as die in die L’Orangerie. Ek sou wou teruggaan om iets as ŉ aandenking te koop, maar ons voel so negatief oor Parys, enkele dae later, dat ons ons goed oppak en loop.

MUSEUM D’ORSAY.

vol au vent

28 April - 21 jaar verder

Verkiesing

Ek kan nie glo dat ons gaan stem het en ek dit nié aangeteken het nie. Dis eers hier, ŉ dag of wat later, dat ek daarna verwys. Ek onthou van die verkiesing net die stap na die ambasade - en dit ook maar net omdat ons verby die bekende goue beelde by Pont Alexandre gestap het oppad soheentoe. (En, verbeel ek my, omdat dit die naaste was wat ek ooit aan die Eiffel-toring gekom het terwyl ek in Parys was.)

Musée de Cluny (musée national du Moyen Âge Paris)

Daar is nie ŉ enkele top 10-lys van toeristebesienswaardighede in Parys wat nié die Eiffel-toring in die eerste plek het nie. Daar is nie ŉ enkele top 10-lys van toeristebesienswaardighede in Parys wat die Cluny-museum onder die top 10 het nie.

En as ek weer moet kies tussen die Eiffel-toring of Versailles en Cluny-museum, dan kies ek weer die museum met die Middeleeue as sy fokuspunt. Die Middeleeue, wat geensins so donker was soos graag aan ons voorgehou is nie, spreek net meer tot my as die hoogbloei van Barok en Rococo nie.

Die onderstaande video’s gee ŉ idee; die webwerf kon netsowel Grieks gewees het (want dis oorwegend Frans); maak daarom gerus ŉ draai in my Pinterest-album.

Basilique cathédrale de Saint-Denis

Ook hier sal ek weer inloer. Destyds was ek gefokus op die konklike grafte, vanjaar is ek spyt ek het nie meer op die gebou self gekonsentreer nie.

As die gebou effe mankoliek voorkom, dan is dit omdat die een toring in 1844 afgebreek is. Bouwerk het in 754 begin, ingrypende veranderinge kom in 1135, en toe weer in 1231. Heelwat is afgebreek tydens die Franse Revolusie (juis omdat dit hier is waar die koningshuis kerk gegaan het). Talle van die kerk se skatte het toe ook in die slag gebly, maar vir ŉ Boertjie uit Suid-Afrika wat hoogstens die Moreletta-gemeente se sentrum van aanbidding het om oor opgewonde te raak, is die basilika inderdaad ŉ hoogtepunt.

Die slapende honde (maar iewers ook leeus) by die dooies se voete het my destyds opgeval – ek het dit selfs aangeteken. Ek was bly, toe ek my Pinterest-plakboek gemaak het, om te sien dit val eietydse fotograwe ook op.

In die dagboek noem ek hoe bly ek en Es was om uiteindelik (na hoeveel dae in Parys) iets in 'n museum of kerk te kry wat 'n mens in Engels kan lees. 21 jaar later is dit ongelukkig net die mees basiese wat vanaf die webwerf Engels met jou praat.

La Conciergerie

Ek onthou van die Conciergerie onder hierdie son niks nie – nie eens Marie Antoinette se sel, of die kapel waar sy gebid het, iéts nie.

Net soos wat die Louvre eers ŉ koninklike paleis was, was die Conciergerie ook eers die humble abode van een van die Franse konings (voor dit ŉ tronk, en nog later, die huidige paleis van justisie geword het).

Waarskynlik omdat dit so groot en beslis meer as een ingang het, het ek destyds nie besef dis die selfde gebou waar ons die vorige dag Saint Chapelle met sy lieflike loodglasvensters besoek het nie. Daardie lyn het ek eers in 2016 deurgetrek toe ek op soek na inligting oor die Conciergerie ook op foto’s van die kapel afgekom het.

Hoewel ek net een gesamentlike plakboek vir St Denis en la Conciergerie beplan het, blyk dit toe dat hierdie Conciergerie nogal vreeslik fotogenies is, en daar eindig La Consiergerie se fotoalbum op die ou einde toe groter as St Denis se plakboek op. Dis nou maar net een maal een van daardie geboue wat goed op enige foto lyk, of dit nou mooiweer, onweer, sonop, skemer of helder oordag is.

Ek het nog altyd gedog Marie en Lodewyk is so in die weghol om die lewe gebring. Maar ek was verkeerd – ten minste wat Marie betref: sy is vir sewe maande hier aangehou voor sy tereggestel is. Ek het selfs op haar laaste stukkies boduurwerk en afskeidsbriefies afgekom. Iewers ook op die name van die meer as 2000 mense wat vanuit la Conciergerie na die guillotine gestuur is om hul koppe te verloor.

Die outjies wat agter St Denis se webwerf sit, is dieselfde outjies wat vir La Conciergerie se webwerf op die been probeer hou, so van Engelse inligting is daar weer eens nie juis sprake nie.

Museé D’Orsay

Soos wat die Middeleeue net meer tot my spreek as die era van die laaste Franse konings, spreek die tydperk wat deur die Museé D’Orsay gedek word, meer tot my as die era gedek in die Louvre. So as ek weer gaan, en ek het net ŉ dag, dan is dit eerder terug stasie (Gare D’Orsay), as oud- koninklike paleis (Louvre) toe.

Hierdie was die wêreld se eerste stedelike stasie wat ŉ halte vir geëlektrifiseerde treine was. Teen 1977 was hy te kort om die eietydse veel langer treine te kan hanteer en is die stasie gesluit. Net om sowat tien jaar later as kunsmuseum te heropen.

Die museum se webwerf is 'n Franse eerste wat meertaligheid betref: hulle vertel jou nie net in Engels hoeveel dit kos en wanneer hulle oop of toe is, in Engels nie, maar in 'n paar ander tale ook. Maar, nes jy dieper delf, slaan die ander tonge toe en sit jy net met Frans opgeskeep. My gunstelinge is daarom in my Pinterest-album, hier.