14 Mei - 25 jaar van te vore
(alles netjies oorgetik onder die 1994-dagboekfaksimilee)
Die oggend begin met ʼn misverstand tussen ons en die horlosies en toe
ons ons kon kry, is ons 8-uur klaar in plaas van 9-uur. (Es se wekker het so
mal gegaan tussen al die ander horlosies hier in Suisse-land dat hy helemaal
(sic) te vinnig geloop het - hartkloppings gekry.)
Ons snol na die bushalte en slaag inderdaad daarin om die 08:07-bus in
stad toe te haal.
½ 9 se kant in Geneve. Synde alles eers baie later oopmaak, gaan ons na
die world famous flower clock wat maar ʼn moerse teleurstelling was. (Nie dat ek
iets/veel verwag het nie – ek sou nie gegaan het, as ons nie so vroeg in die
stad was nie.)
Ons kyk ook na die spuitfontein (of te wel waar die spuitfontein moet
spuit, as hy aan is – ons tref hom elke keer af). Dit is die hoogste
spuitfontein in die wêreld en word net geëwenaar deur die olie-en-vuur
spuitfonteine wat Sadam Hussein in Irak agtergelaat het.
Die eerste katedraal vir die dag is toe tydens die erediens, die
Russies-ortodokse kerk is toe tydens die erediens. Ons is darem gelukkig genoeg
om die Reformasiemuur te sien – al die reformatore, sonder Luther, se beelde in
die muur.
Orals in die stad is sulke vreemde trappe (100 van die goed) met ʼn gaatjie bo in waardeur jy loer. Dit blyk toe later dat dit ʼn kunstenaar is, sy uitstalling, en ons klim heeldag trappe en loer, party uitsigte – mooi; ander teleurstellend. (Party gaatjies selfs toegeplak.)
Orals in die stad is sulke vreemde trappe (100 van die goed) met ʼn gaatjie bo in waardeur jy loer. Dit blyk toe later dat dit ʼn kunstenaar is, sy uitstalling, en ons klim heeldag trappe en loer, party uitsigte – mooi; ander teleurstellend. (Party gaatjies selfs toegeplak.)
Ek kan nie onthou of ons toe nog iets gedoen het nie, maar ek weet wel
dat ons baie rondgeloop het, dat ek by lieflike spuitfonteintjies water gedrink
het, in vars warm hondemis waaruit die stoom nog geslaan het, getrap het. Ons
stap in ons omswerwinge verby twee ikoonwinkels, en ek besef ikone is ʼn
alledaagsheid hier in Europa, ek het in my hele lewe nog net 1 gesien en dit
was op die ouderdom van 28 jaar.
Die dag bring ons, na ʼn flinke stap teen ʼn opdraande uit, en ʼn knappe
pas teen ʼn trap op, by die Rooikruis-museum.
Hierdie museum kos toe wel 8 Switserse Frank wat my budget in sy moer
in stuur, maar dis elke sent die moeite werd.
Vir die eerste keer tref ons toe weer ʼn Londen-standaard tipe museum.
Ons bring meer as vier ure daar deur – ons sien skyfiereekse wat ons
hoendervleis gee, films uit die Eerste en Tweede Wêreldoorloë, mediadekking oor
rampe van 1939 tot die hede en selfs ʼn insetsel oor die skietery in
Johannesburg enkele weke voor ons uit die land uit weg is.
Die museum gee ʼn mens regtig hoendervleis vir die Rooi Kruis. Ons koop
kos na ʼn helse gesukkel by die stasie – en eet dit op een van die eilande in
die Rhône-rivier.
Vandaar skiet ek deur na die kunstenaarsentrum waar ek alles van die
trappe in die stad leer, gaan toe na die kerke waar Calvyn gepreek het, kyk hoe
lyk sy stoel en ontmoet Es by die Russies Ortodokse kerk (Betaal net R5-00 in
plaas van die R12-00 wat ons in Nice betaal het.)
Van hieraf bel ek my ma – heerlik om haar stem te hoor en te verneem
almal is gesond en wel.
Die aand eet ons Duitse ????? saam met ons ertappels en fondue
Reformasiemuur
Donkiesjare later op herbesoek uit die leunstoel
Twee besoekpunte hierdie dag is twee van die ganse toer se besoeke wat
vandag nog die duidelikste uitstaan.
25 jaar later is die Rooikruismuseum in Geneve na my gebrekkige mening
steeds die beste museum waarin ek ooit was.
Hulle het die museum intussen, na dit 22 maande gesluit was, oorgedoen en herontwerp om aan te pas by die veranderde wêreld en tegnologie sedert die opening van die museum in die laat tagtigs. Ek weet sommer, nadat ek baie kubertyd in die museum se geselskap bestee het, dis nou nog beter as in 1994.
Hulle het die museum intussen, na dit 22 maande gesluit was, oorgedoen en herontwerp om aan te pas by die veranderde wêreld en tegnologie sedert die opening van die museum in die laat tagtigs. Ek weet sommer, nadat ek baie kubertyd in die museum se geselskap bestee het, dis nou nog beter as in 1994.
Die ander hoogtepunt waarheen ek gereeld in my gedagtes terugkeer, is Peter
Greenaway se uitstalling, The Chairs 1, wat die stad vol was. Van die man se
flieks het ek nog net een (ʼn hele paar keer) gesien, The Cook, the thief, his
wife and her lover (1989); van sy trappe in Geneve het ek ʼn hele paar gesien.
Ek sou destyds by elkeen ʼn draai wou maak en het vir hare gedroom dat hy van
Afrika besete moet raak en iets soortgelyks hier by ons moet kom doen, maar
helaas. Die trappe in Geneve sou die eerste van trappe in hele paar stede wees,
maar die man se eie droom het ʼn stille dood gesterf, myne nog stiller.
Ek het vanjaar elkeen van die trappe weer opgespoor, maar niemand het
dit wat jy deur die trap se loergaatjie kon bespeur, afgeneem nie. Party van
die goed was vistas en panoramas, ander klein gefokusde nabyskote soos ʼn perdeblommetjie
wat in die kraak van ʼn verweerde muur wortelgeskiet het. (Ek het destyds
gewonder of die plantjie gaan bly bestaan tot die einde van die uitstalling, so
broos en weerloos was dit.)
Vandag nog, as ek in die daaglikse wandel en handel inzoem op tikkie
detail, of uitzoem op ;n asembenemende stadslandskap, dan sou ek dit graag wou
deel aan die hand van een van Peter Greenaway se versigtigopgestelde loergaatjies
in ʼn trap.
Ook die besoek aan die Reformasiemuur staan steeds uit, nie oor die
muur en sy geskiedenis nie, maar omdat dit vir my reisgenoot, Es, so ʼn belangrike
besoekpunt, amper ʼn pelgrimsbesoek, was. Sy het in die huis van ʼn NG-predikant grootgeword
en die besoek het vir haar nie net hulde gebring aan die Hervormers nie, maar
aan haar Pa en die opvoeding wat hy sy kinders gegee het. ʼn Baie spirituele besoek
dus.
Calvyn se kerk, wat jare ʼn Katolieke gebou was en na die Hervorming van
alles wat Rooms of Paaps was, gestroop is, onthou ek as ʼn eerste in meer as ʼn maand.
As jy in die afgelope 40 dae meer as 40 plekke van aanbidding (van katedrale,
sinagoges, tempels, kapelle, en tabernakels, tot Stone Hedge in Engeland,
besoek het, en jou asem telkens weggeslaan is deur die overvloedigheid, dan
staan Calvyn se kerk uit soos ʼn puisie op ʼn vark se rug – dis gestroop, soos ʼn lawwe,
ongesoute Engelse bord kookkos in vergelyking met die hellevuur van ʼn ordentlike
Durban-kerrie.
Dit was soos om weer in NG-moedergemeente op Alberton in te stap – net soveel
keer groter.
Alles in skrille kontras natuurlik met die Russiese Ortodokse kerk.
Seker die stad se ortodokse Grieke en Jode wat pa staan vir die ikoonwinkels in
die stad wat my destyds so opgevol het.
So van moeders en ikone gepraat – dit sou dalk 25 jaar later, en ʼn hele
paar jaar na haar dood (ek weet nie hoeveel nie want, onder andere Calvyn, het
my geleer om nie boek van die kwaad te hou nie) baie lekker wees om my ma aan
die ander kant van die telefoonlyn of -sein
te kon hê. Van almal wat destyds gesond en wel kon wees, is dit vandag nog net
my broer sy vrou en twee kinders wat oor is om wel te kan wees.
Laslappies en skakels
Rooikruis en sekelmaan-museum
Chairs 1 Geneva
Johannes Calvyn se kerk van die Heilige Pieter/Petrus/Pierre/Peter
Blomtuinhorlosie
Russies Ortodokse kerk
Spuitfontein
